پـسـکوه پیرزهی

مفهوم گل فشان در زمین شناسی

گل فشان مخروطی است از گل که هنگام خروج گاز از لابه لای گلهای مرطوب سطح زمین شکل می‌گیرد.

پرتاب شدن سریع گلهای روان و آبکی که با حباب و صدا همراهند و معمولا سرد نیز هستند، کم‌کم مخروطی از

گل را تشکیل می‌دهد که گل فشان نامیده می‌شود. بعضی معتقداند که گل فشانها در مناطق آتشفشانی ایجاد می‌شوند

اما تعداد زیادی از آنها در مناطقی قرار دارند که آتشفشانی نیستند . در هر حال ، گل افشانها عارضه‌های طبیعی

و مخروطی شکلی هستند که در آنها خروج گل با خروج گاز همراه است

منشا گل فشانها عده‌ای معتقدند که گل فشانها منشا تکتونیکی دارند و علت بوجود آمدن آنها را عامل فرو رانش و سای

ر فشارهای ناشی از حرکات تکتونیکی می‌دانند. عده دیگری نیز گل فشانها را از پی آمد بعدی آتشفشانها به شمار می‌آورند

و منشا آنها را به آتشفشانهای قبلی موجود در منطقه مرتبط می‌دانند. آشکار است که گل فشانها بیشتر براثر فشار

گازهای هیدرو کربنی و یا احتمالا بخار آبی که از اعماق زمین به طرف سطح صعود می‌کنند تشکیل می‌شوند. به

این معنی که گازهای مزبور ضمن صعود و عبور از لایه‌های سست سنگی و اشباع از آب آنها را به صورت گل

درآورده و با خود به سطح زمین حمل می‌کنند. اما با این همه نمی توان منشا و

تشکیل تمام گل فشانها را به صورت یکسان توضیح داد.

اهمیت گل افشانها

گل فشانها از دو نظر دارای اهمیت هستند.

از نظر مطالعات زمین شناسی : وجود گل فشان در هر منطقه نشان دهنده فعالیت تکتونیکی جوان و زونهای ضعیف

یا گسله است و در آن احتمال وقوع زلزله‌های نسبتا خفیف زیاد است. و همچنین تشکیل گل فشان در یک

منطقه ممکن است که با آتشفشان و نواحی فرو رانش منطقه در ارتباط باشد.

از دیدگاه اقتصادی: گل فشانها می‌توانند تا حدی معرف وضعیت درونی زمین در منطقه و نیز نشان دهنده وجود منابع

آبهای زیر زمینی ، گازهای هیدروکربنی و نفت باشد. و همچنین متصاعد شدن گازهای گوگردی از آنها در بعضی از

مناطق باعث شده تا گل فشان به رنگ زرد یا نارنجی درآید و یا اینکه ارتباط داشتن گل فشان با

آبهای شور زیر زمینی باعث پف کردن زمینهای پایین دست آن می‌شود.

مناطق گل فشانهای ایران

گل فشانهای شمال شرقی

گل فشانهای جنوب شرقی (بندر تنگ(

گل فشانهای بلوچستان غربی (ناپگ - عین-سیصاد-سند میرسوبان وگل فشان تالاب)